MCP در گیت‌هاب کوپایلت به زبان ساده

وقتی داریم با Copilot کار می‌کنیم ، چه در VS Code، چه در Visual Studio یا سایر محیط‌هایی که از حالت «agent یا چت هوشمند» پشتیبانی می‌کنن ، یکی از محدودیت‌هاش اینه که خودش به منابع خارجی پرایوت (مثل APIهای پرایوت، مستندات پرایوت، داده‌های خصوصی، مخازن گیت پرایوت، ابزارهای شما) دسترسی مستقیم نداره. در واقع، مدل زبان (LLM) بدون پیوستگی به جهان بیرون، فقط می‌تونه بر اساس دانشی که قبلاً توی مدل بوده و کدهای تو که توی محیط IDE هست فقط پاسخ بده.

اینجاست که MCP — مخفف Model Context Protocol وارد بازی می‌شه. MCP یک پروتکل استاندارد باز هست که میان مدل زبانی (یا هر عامل هوشمند) و منابع بیرونی واسطه‌گری می‌کنه. از طریق MCP، ما می‌تونیم:

• ابزارها (Tools) ارائه بدیم (مثلاً «ایجاد Pull Request»، «لیست کردن Issueها»، «جستجو در مستندات»)

• منابع (Resources) در دسترس قرار بدیم (مثلاً داده‌هایی که مدل باید بدونه)

• پرامپت‌های از پیش تعریف شده (Prompts) اضافه کنیم تا تعامل مدل هدفمندتر بشه

به بیان ساده‌تر: MCP به مدل هوش مصنوعی می‌گه «وقتی خواستی کاری بکنی که نیاز به داده یا ابزار بیرونی داره، این سرور بخشی از اون کارها رو انجام می‌ده و جواب برمی‌گردونه، بعد مدل ادامه می‌ده.»

برای Copilot، وقتی یک MCP Server متصل باشه، می‌تونه در جریان مکالمه به امکانات بیشتر دسترسی داشته باشه و کارهایی رو انجام بده که بدونش نمی‌تونست.

مایکروسافت همین ایده رو در مستنداتش توضیح داده — این MCP Serverها در واقع منابع مستنداتی به‌روز (مثل Microsoft Learn) رو به عنوان کانتکست به مدل میارن.

ویژگی‌های مهم MCP Server برای Copilot

• دسترسی بلادرنگ به داده‌ها و وضعیت مخازن پرایوت
  به عنوان مثال، اگر بخوای لیستی از Pull Requestهای باز در یک مخزن بگیری، MCP Server گیت‌هاب می‌تونه اون رو برات فراهم کنه.

• اجرای عملیات گیت‌هابی از طریق زبان طبیعی
  یعنی به جای اینکه خودت بروی و دستی PR بسازی، issue باز کنی، معاینه کنی، می‌تونی درخواست کنی Copilot این کار رو برات انجام بده (با اجازه تو).

• بروزرسانی ابزارها پویا
  ابزارها (tools) می‌تونن لیستشون تغییر کنه و سرور MCP می‌تونه به‌روزرسانی کنه که ابزار جدید اضافه یا حذف بشه. Copilot اگر ببینه ابزار جدید اضافه شده باشه، می‌تونه اون رو بشناسه و استفاده کنه.

• بهبود پاسخ‌های مدل با زمینه (context) دقیق‌تر
  فرض کن داری روی پروژه‌ای کار می‌کنی در مخزنی خاص، مستندات خاصی، نسخه‌های خاصی. MCP Server می‌تونه زمینه (context) دقیق پروژه شما رو در اختیار مدل بزاره تا پاسخ‌هاش دقیق‌تر باشن.

• پیکربندی و احراز هویت
  هنگام اتصال به یک MCP Server از راه دور، معمولاً باید احراز هویت انجام بدی (مثلاً OAuth یا Token) تا سرور بدونه چه اجازه‌هایی باید بده.

• اکوسیستم MCP و رجیستری (Registry)
  GitHub اخیراً MCP Registry معرفی کرده که بهت کمک می‌کنه MCP Serverهای رسمی یا جامعه‌ای رو راحت‌تر پیدا کنی و اضافه کنی به محیط خودت. The GitHub Blog

در حقیقت، GitHub MCP Server (از راه دور) در حال حاضر در پیش‌نمایش عمومی (public preview) هست و به Copilot اجازه می‌ده داده‌های مخازن گیت‌هاب رو به صورت زنده در مکالمه در دسترس داشته باشه. The GitHub Blog

پس اگر در VS Code یا Visual Studio باشی و MCP برات تنظیم باشه، می‌تونی توی Chat از Copilot بخوای: «لیست PRهای باز مخزن X رو برام بیار»، «Issueهای باز من رو بفرما»، «یک PR جدید ایجاد کن با این تغییرات»، و Copilot از طرف تو به سرور MCP گیت‌هاب متصل می‌شه و اون عملیات رو انجام می‌ده یا حداقل نتایجش رو برات برمی‌گردونه.

چرا MCP Server خوبه؟ مزایا و موارد استفاده

حالا وقتشه بریم سر اینکه MCP Server چه کاربردهایی می‌تونه داشته باشه و چرا ارزشش رو داره:

مزایای اصلی

1. افزایش هوشمندی و قدرت Copilot
   با MCP، Copilot فقط به یک مدل زبان تبدیل نمی‌شه؛ تبدیل می‌شه به یک عامل هوشمند که می‌تونه با ابزارها کار کنه، وضعیت پروژه تو رو بفهمه، عملیات مختلف رو انجام بده.

2. صرفه‌جویی در زمان
   به جای اینکه خودت برید در گیت‌هاب وب، issue باز کنی، PR بسازی، به جای رفت و برگشت بین ابزارها، همه کارها رو می‌تونی توی خود محیط کدنویسی با زبان طبیعی انجام بدی.

3. کاهش خطاها و context switching
   وقتی مجبور نباشی بین مرورگر، گیت‌هاب و IDE بری و برگردی، مردن خطا کمتر می‌شه و تمرکز بیشتری داری.

4. پرسش هوشمند مبتنی بر دانشی که به‌روز باشه
   سرورهای MCP که به مستندات یا منابع زنده وصل شدن، می‌تونن آخرین وضعیت و آپدیت‌ها رو در پاسخ‌ها لحاظ کنن. (مثلاً Microsoft Learn MCP Server)

5. امکان توسعه و شخصی‌سازی
   تو می‌تونی MCP Server خودت رو بسازی (مثلاً ابزارهایی که مختص پروژه یا شرکت خودت باشن) و به Copilot وصلش کنی.

6. ایجاد اکوسیستم MCP باز
   با معرفی MCP Registry، می‌شه سرورهای عمومی و تخصصی رو راحت‌تر کشف کرد و به جریان کاری تیمی اضافه کرد

مثال‌های واقعی و جذاب استفاده از MCP Server

حالا بیایم چند مثال بزنیم که ببینی این چیزی که داریم حرف می‌زنیم واقعی و کاربردیه:

مثال ۱: GitHub MCP Server برای مدیریت مخزن

فرض کن داری روی پروژه‌ای کار می‌کنی که چند نفر دیگه هم روش کار می‌کنن و issueها و pull requestهای زیادی داره. اگر GitHub MCP Server متصل باشه، می‌تونی در محیط کدنویسی بگی:

“لیست PRهای باز من رو بیار”
“برای PR شماره 42 یک comment اضافه کن”
“یک PR جدید با نام feature/X بساز که از branch dev مرج بشه به main”

و Copilot واقعاً اون کارها رو از طریق API انجام می‌ده یا لااقل عملیات معادلش رو بازمی‌گردونه تا تأیید کنی.

مثال دیگه: موقع نوشتن کدی، می‌تونی از Copilot بخوای تا فایل‌های موجود در مخزن رو هم بررسی کنه (مثلاً بگه تو این فایل تابع مشابهی داریم یا نه) یا وضعیت شاخه‌ها رو برات بیاره. این امکان از طریق ابزارهای فایل/مخزن MCP ممکنه فراهم باشه.

مثال ۲: دسترسی به مستندات زنده با Microsoft Learn MCP Server

با اضافه کردن MCP Server مربوط به Microsoft Learn، Copilot می‌تونه مستندات به‌روز مایکروسافت رو سرچ کنه و پاسخ‌هایی بده که ناشی از آن منابع باشن، نه صرفاً چیزی که داخل مدل بوده.

مثلاً:

“فرق بین DP-600 و DP-700 چیست طبق مستندات Learn”

و Copilot پاسخ می‌ده با جدولی که استخراج شده از مستندات رسمی. یکی از افراد آزمایشش رو انجام داده و گفته که وقتی این سوال رو پرسیده، جدول مقایسه رو به خوبی دریافت کرده است.

یا:

“برای Azure Storage چه ابزارهایی در MCP سرور وجود داره؟”

و پاسخ می‌ده بر اساس قابلیت‌هایی که سرور ابزارهای استوریج Azure (که در MCP تعریف شده‌اند) ارائه می‌ده.

مثال ۳: ساخت MCP Server سفارشی — بازی‌سازی با Copilot

یکی از جذاب‌ترین مثال‌ها از بلاگ GitHub هست که شخصی یک MCP Server بازی دو نفره ساخته که توی محیطش می‌تونی با Copilot «تی‌تی‌تی‌تو» یا «سنگ‌کاغذقیچی» بازی کنی.

چطوری؟

• MCP Server ابزارهایی داره مثل create_tic_tac_toe_game، play_tic_tac_toe_move

• تهیه UI ساده وب‌اپ همراه با منطق بازی

• Copilot وقتی باهاش چت می‌کنی، اگر تشخیص بده که نیاز به ابزار داره، ابزار MCP رو صدا می‌زنه

• MCP Server اون ابزار رو اجرا می‌کنه (مثلاً حرکت حریف رو محاسبه می‌کنه) و نتیجه برمی‌گردونه

• مکالمه ادامه پیدا می‌کنه، و تو می‌تونی انگار داری با یک عامل هوشمند بازی می‌کنی

این مثال خیلی خوب نشون می‌ده که MCP چطور می‌تونه قابلیت‌های خاصی که هیچ مدلی به تنهایی نداره رو به Copilot اضافه کنه.

مثال ۴: استفاده همزمان چند MCP Server

گاهی ممکنه بخوای از چند MCP Server تو یه پروژه استفاده کنی — مثلاً GitHub MCP Server + Microsoft Learn MCP Server + یک MCP Server سفارشی شرکت یا پروژه‌ات. Copilot (در حالت معاملاتی یا agent) می‌تونه به هر کدوم متصل بشه و در صورت لزوم اون‌ها رو فرا بخونه.

مثلاً توی محیط VS Code ممکنه یک MCP Server برای مخزن گیت‌هاب باشه و یک سرور دیگر برای مستندات داخلی شرکت، و تو هر زمان Copilot می‌دونه کی کدوم رو باید صدا بزنه.چالش‌ها و محدودیت‌ها

مثل همه تکنولوژی‌ها، MCP هم محدودیت‌ها و چالش‌هایی داره که باید بشناسیم:

1. امنیت و دسترسی‌ها
   چون MCP Server ممکنه به منابع حساس دسترسی داشته باشه (مخازن خصوصی، داده‌های داخلی، APIهای محافظت‌شده)، باید کنترل دقیق دسترسی‌ها باشه. همیشه باید از احراز هویت مناسب استفاده کنی و مطمئن باشی کاربران بدافزار نتونن از MCP سوءاستفاده کنن.

2. اعتماد به سرورها
   اگر از سرور MCP از راه دور استفاده می‌کنی، باید مطمئن باشی که اون سرور امنه، به‌روز نگه داشته می‌شه، و دسترسی‌هاش تحت کنترلن. اگر سرور مخرب باشه، ممکنه اطلاعات پروژه‌ات لو بره.

3. پیچیدگی ساخت MCP Server
   اگر بخوای MCP Server خودت رو بسازی (برای ابزارهای مخصوص پروژه یا شرکت)، نیاز به طراحی خوب، پشتیبانی، نگهداری، مستندات، تست و موارد امنیتی داری.

4. پذیرش ابزارها توسط Copilot
   بعضی ابزارها ممکنه ناسازگار باشن یا Copilot نتونه تشخیص بده کی باید اون‌ها رو فرا بخونه. ممکنه نیاز باشه پرامپت‌ها و تعریف ابزارها رو دقیق انجام بدی.

5. مسائل مقیاس‌پذیری و تأخیر شبکه
   اگر سرور MCP خیلی دور باشه یا بارش زیاد باشه، تأخیر ممکنه زیاد باشه. باید طراحی کنی که پاسخ‌ها سریع باشن.

6. نسخه و سازگاری آینده
   چون MCP هنوز تکنولوژی نوپاست و در حال توسعه، ممکنه تغییرات در استاندارد یا API رخ بده. باید آماده باشی که بروزرسانی بدی.

با این وجود، مزایاش بسیار زیادن و به زودی MCP جزئی حیاتی از اکوسیستم Copilot خواهد شد.

جمع‌بندی و نکات پایانی

در جمع‌بندی:

• MCP Server یک پل استاندارد است بین مدل زبانی (مثلاً Copilot) و منابع بیرونی (مخازن گیت، APIها، مستندات، ابزارهای شما)

• وقتی MCP Server به GitHub Copilot وصل باشه، Copilot می‌تونه ابزارها و داده‌های واقعی پروژه‌ات رو بشناسه و استفاده کنه

• راه‌اندازی شامل افزودن فایل پیکربندی، احراز هویت، فعال‌سازی ابزارها و استفاده در مکالمه است

• مزایاش عبارت‌اند از صرفه‌جویی در زمان، کاهش خطا، تعامل قوی‌تر، و امکان سفارشی‌سازی

• چالش‌هایی مثل امنیت، ساخت سرور سفارشی، مقیاس‌پذیری و تغییر استانداردها رو باید در نظر گرفت

• مثال‌هایی مثل مدیریت issues/PR، بازی‌سازی با MCP، مستندات Learn و ترکیب چند سرور نشون میدن این تکنولوژی چقدر انعطاف‌پذیره

اگه بیشتر و حرفه‌ای‌تر می‌خوای کوپایلت رو یاد بگیری و تسک‌ها و پروژه‌هات رو ۱۰ برابر سریع‌تر انجام بدی، حتماً کتاب یا دوره ویدیویی «برنامه‌نویسی با دستیار فوق هوشمند گیت‌هاب کوپایلت» به زبان فارسی و روان می‌تونه بهت کمک بزرگی کنه و تو رو کاملاً از بقیه رقیبات جلو بندازه. همین الان می تونی از طریق کلیک روی عکس کتاب و دوره ویدئویی زیر خودت رو به یه حرفه ای تبدیل کنی.